પહેલગામ હુમલા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે તણાવ વધી ગયો છે. ભારત પાસે રશિયાના (Russia) 272 સુખોઈ-30 ફાઇટર જેટ છે. આ વિમાનો ભારતમાં એસેમ્બલ થાય છે પરંતુ એમાં નાના અમથા ફેરફારો માટે આપણે રશિયા જવું પડે છે.
દેવલિપિ ન્યુઝ વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
પહેલગામમાં થયેલા આતંકવાદી હુમલા બાદ ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ જેવી સ્થિતિ છે. ભારત માને છે કે આ હુમલા કરનારા આતંકવાદીઓ પાડોશી દેશમાં છુપાયેલા છે. આતંકવાદીઓ પાછળ પાકિસ્તાન સરકાર અને તેની સેના છે. ભારતે કહ્યું છે કે આ આતંકવાદીઓનો સમૂળો નાશ કરવામાં આવશે. આ કારણે બંને દેશો વચ્ચે તણાવ ચરમસીમાએ છે. પાકિસ્તાન સાથેના યુદ્ધ જેવી પરિસ્થિતિમાં ભારતની શક્તિની ચર્ચા થઈ રહી છે. ભારત ચોક્કસપણે વિશ્વમાં ખૂબ જ શક્તિશાળી લશ્કરી શક્તિ છે. પણ દુશ્મન દેશ પાકિસ્તાનને સુપરપાવર ચીનનો સીધો ટેકો છે.
રશિયા (Russia) સાથે થયો સોદો
ભારત શક્તિશાળી છે અને એમાં વાયુસેનાના (IAF) સુખોઈ-30 ફાઈટર જેટ તેમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. આ ભારતીય વાયુસેનાના મુખ્ય ફાઇટર જેટ છે. આ વિમાનો 1996માં સ્વર્ગસ્થ વડા પ્રધાન નરસિંહ રાવના કાર્યકાળ દરમિયાન રશિયા (Russia) સાથે થયેલા કરાર હેઠળ ખરીદવામાં આવ્યા હતા.
આ સોદો લગભગ 55 હજાર કરોડ રૂપિયાનો હતો. આ વિમાનો જૂના મિગ-21 અને મિગ-27 ફાઇટર જેટને બદલવાના હતા. હાલમાં ભારત પાસે કુલ 272 સુખોઈ-30 વિમાન છે. આમાંથી 50 વિમાન રશિયાથી (Russia) આયાત કરવામાં આવ્યા છે, જ્યારે બાકીના વિમાનોનું નિર્માણ હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ દ્વારા ટેકનોલોજી ટ્રાન્સફર હેઠળ કરવામાં આવ્યું છે.
દેવલિપિ ન્યુઝ વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
ભારતની જરૂરિયાતો અનુસાર આ વિમાનોમાં ઘણા ફેરફારો કરવામાં આવ્યા હતા. તે સ્વદેશી તેમજ ફ્રેન્ચ અને ઈઝરાયલી વિકસિત એવિઓનિક્સ સિસ્ટમ્સથી સજ્જ છે. તે થ્રસ્ટ-વેક્ટરિંગ AL-31FP એન્જિનથી સજ્જ છે. તેની રેન્જ 1500 કિમી છે. તેમાં બ્રહ્મોસ મિસાઈલ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. આ ફેરફારો પછી, સુખોઈ વિશ્વના સૌથી ખતરનાક ફાઇટર જેટના પસંદગીના જૂથમાં જોડાય છે. આ કારણોસર, વૈશ્વિક બજારમાં ભારતમાં બનેલા આ સુખોઈ-30 ફાઇટર જેટની સારી માંગ છે.
રશિયા (Russia) સાથેના આ સોદામાં ઘણી ખામીઓ હતી. હકીકતમાં, 1996માં થયેલા આ સોદામાં, ભારતે રશિયાના (Russia) ડિઝાઇન બ્યુરો અને ઈરકુત કોર્પોરેશન સાથે કરાર કર્યો હતો. આ સોદા હેઠળ, HAL ની નાસિક ફેક્ટરીમાં 222 વિમાનો એસેમ્બલ કરવામાં આવ્યા હતા.
રશિયા (Russia) સાથેના સોદામાં ગડબડ થઈ
રશિયાએ (Russia) આ વિમાનોના એસેમ્બલિંગ માટે લાયસન્સ આપ્યા હતા. તેણે ટેકનિકલ દસ્તાવેજો પણ પૂરા પાડ્યા હતા પરંતુ એન્જિન, રડાર અને એરફ્રેમ જેવા મહત્વપૂર્ણ ભાગોની ટેકનોલોજી શેર કરી ન હતી. એનો અર્થ એ થયો કે સંપૂર્ણ ટેકનોલોજી શેર કરવામાં આવી ન હતી. આ સ્થિતિમાં HALનું કામ ફક્ત પહેલાથી જ બનાવેલા ભાગોને જ એસેમ્બલ કરવાનું હતું. આ કારણોસર, ટેકનોલોજી ટ્રાન્સફર છતાં ભારત સ્વતંત્ર રીતે આ વિમાનોનું ઉત્પાદન કરી શકતું નથી.
દેવલિપિ ન્યુઝ વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
આ વિમાનોમાં નાના અમથા ફેરફારો જેવા કે સ્ક્રુ બદલવા હોય તો પણ રશિયાની (Russia) મંજૂરી જરૂરી છે. જ્યારે રશિયા યુક્રેન સાથે યુદ્ધમાં હતું ત્યારે આ વિમાનોના સ્પેરપાર્ટ્સનો પુરવઠો પ્રભાવિત થયો હતો. આ વિમાનો હાલમાં ભારતીય સેનાની કરોડરજ્જુ છે.
સુખોઈ-30 ની ભૂલોમાંથી શીખ
આ સોદાની ખામીઓએ ભારતને ઘણા પાઠ શીખવ્યા છે. દેશમાં આ વિમાનોનું ઉત્પાદન કરવા છતાં, ભારત તેમાં કોઈ ફેરફાર કરવા કે નિકાસ કરવા માટે સ્વતંત્ર નથી. HAL એ આ વિમાનોમાં બ્રહ્મોસ-NG અને એસ્ટ્રા મિસાઇલોને એકીકૃત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો. પરંતુ, તેમની પાસે આ વિમાનોની ડિઝાઈન કુશળતા નહોતી. આ કારણે તેમને અપગ્રેડ કરવામાં ઘણો સમય લાગી ગયો.
હવે પાકિસ્તાન સાથેનો તણાવ ચરમસીમાએ છે. આવી સ્થિતિમાં, સુખોઈ-30 ને એવા જ ઘાતક અને મારકણા રાખવા માટે રશિયા (Russia) કેટલી હદ સુધી સહાય પૂરી પાડે છે તે જોવાનું રહે છે. ભારત પાસે 272 સુખોઈ-30 વિમાન છે પણ દરેક જરૂરિયાત માટે આપણે રશિયા (Russia) જવું પડે છે. રશિયા પોતે જ ફસાઈ ગયું છે. આવી સ્થિતિમાં, તે ભારતને કેટલી હદ સુધી મદદ કરે છે તે જોવાનું રહેશે.
દેવલિપિ ન્યુઝ વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
[…] ટેકનોલોજી છે. આ ક્લબમાં અમેરિકા, રશિયા અને ચીન જેવા દેશોનો સમાવેશ થાય છે. […]