‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) ભારતીય સેનાની ત્રણેય પાંખોની ગર્જના એક સાથે. આગામી દિવસો પાકિસ્તાન (Pakistan) અને તેની સેના માટે અત્યંત પડકારજનક બનવાના છે. ભારતે તેની પશ્ચિમી સરહદ પર તેની ત્રણેય લશ્કરી પાંખો: આર્મી (Army), નેવી (Navy) અને એરફોર્સને (IAF) સામેલ કરીને અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો સંયુક્ત સૈન્ય યુદ્ધાભ્યાસ શરૂ કરવાની તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી લીધી છે.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની અરટ્ટાઈ ચેનલ ફોલો કરો
30 ઓક્ટોબરથી 10 નવેમ્બર સુધી ચાલનારી આ ‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ ભારતની લશ્કરી ક્ષમતાઓ, સંયુક્ત કાર્યકારી શક્તિ અને આત્મનિર્ભરતાનું એક નવું ઉદાહરણ પ્રસ્તુત કરશે. ‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ ઓપરેશન સિંદૂર પછીનો સૌથી મોટો યુદ્ધાભ્યાસ બનવા જઈ રહ્યો છે, જે દર્શાવે છે કે ભારત પાકિસ્તાનના સર ક્રીક (Sir Creek) અને સિંધ (Sindh) ક્ષેત્રમાં વધતી લશ્કરી પ્રવૃત્તિઓ પર નજીકથી નજર રાખી રહ્યું છે.
ત્રિશૂલ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસને લઈને ભારતે જારી કર્યું NOTAM
ભારતે આ વિશાળ સૈન્ય યુદ્ધાભ્યાસ ‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) માટે NOTAM (Notice to Airmen) જારી કરી છે. સંરક્ષણ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, આ સૂચના પશ્ચિમી સરહદ પર મોટા પાયે હવાઈ અને જમીન લશ્કરી કાર્યવાહીની ચેતવણી છે. NOTAM હેઠળ, 30 ઓક્ટોબરથી 10 નવેમ્બર સુધીનો સમયગાળો નક્કી કરવામાં આવ્યો છે, જેમાં ત્રણેય સેનાઓ સંયુક્ત રીતે યુદ્ધાભ્યાસ કરશે.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
અહેવાલો અનુસાર, આ સમયગાળા દરમિયાન 28,000 ફૂટની ઊંચાઈ સુધીનું હવાઈ ક્ષેત્ર રિઝર્વ રાખવામાં આવ્યું છે, જે તાજેતરના વર્ષોમાં કોઈપણ સંયુક્ત સૈન્ય યુદ્ધાભ્યાસ માટે અસામાન્ય રીતે વધુ ઊંચાઈ માનવામાં આવે છે. નિષ્ણાતોના મતે, આનો સીધો અર્થ એ છે કે ભારત આ યુદ્ધાભ્યાસ દરમિયાન હવાઈ ખતરા, મિસાઈલ વિરોધી કામગીરી અને હવાઈ સંરક્ષણ વ્યૂહરચનાઓનું પણ પરીક્ષણ કરશે.
‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ: સરકારના ‘જય’ વિઝનનું પ્રતીક
સંરક્ષણ મંત્રાલયના પ્રવક્તાએ જણાવ્યું હતું કે ‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ વડા પ્રધાન (Prime Minister) નરેન્દ્ર મોદીના (Narendra Modi) “JAI વિઝન” (Jointness, Aatmanirbharta, Innovation) નું વ્યવહારુ પ્રતિબિંબ છે.
તેનો ઉદ્દેશ્ય ભારતીય સશસ્ત્ર દળો વચ્ચે વધુ સારી સંયોજન વિકસાવવા (Jointness), સ્વદેશી સાધનોની ક્ષમતાઓનું પરીક્ષણ કરવાનો અને સંશોધનને (Innovation) પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની અરટ્ટાઈ ચેનલ ફોલો કરો
‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ દર્શાવે છે કે ભારત હવે માત્ર પરંપરાગત યુદ્ધમાં જ આત્મનિર્ભર નથી બની રહ્યું, પરંતુ સાયબર (Cyber), ઈલેક્ટ્રોનિક (Electronic) અને હાઈબ્રિડ યુદ્ધ (Hybrid War) જેવી ભવિષ્યની યુદ્ધ વ્યૂહરચનાઓ પણ અગ્રણી ભૂમિકા ભજવી રહ્યું છે.
આ યુદ્ધાભ્યાસમાં સધર્ન કમાન્ડ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે
આ ‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ ભારતીય સેનાની સધર્ન કમાન્ડ (Southern Command) અગ્રણી ભૂમિકા ભજવશે. આ કમાન્ડ દેશના પશ્ચિમ ભાગમાં, ખાસ કરીને કચ્છના (Kutch) ખાડી વિસ્તારો, રાજસ્થાનના (Rajasthan) રણ (Desert) અને સૌરાષ્ટ્રના (Saurashtra) દરિયાકાંઠાના વિસ્તારમાં સંયુક્ત કાર્યવાહી હાથ ધરશે. આ વિસ્તારોમાં, ભારતીય સૈનિકો જમીન અને દરિયાઈ બંને મોરચે એકસાથે કાર્યવાહી કરશે.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
યુદ્ધાભ્યાસ દરમિયાન નીચેની કામગીરીનો સમાવેશ કરવામાં આવશે:
- ઈન્ટેલિજન્સ (Intelligence), સર્વેલાન્સ (Surveillance) અને રિકૉનિસેંસ (Reconvinces) (ISR) મિશન
- સાયબર અને ઈલેક્ટ્રોનિક વૉરફેર સિમ્યુલેશન (Cyber and Electronic Warfare Simulation)
- સંયુક્ત વાયુ-આર્મી-નૌકા દળનો સમન્વય અભ્યાસ
- દરિયાકાંઠાના અને રણ વિસ્તારોમાં રીઅલ-ટાઇમ લાઈવ ફાયરિંગ ઓપરેશન
આનાથી સુનિશ્ચિત થશે કે ભારતીય દળો કોઈપણ બહુ-પરિમાણીય ખતરાનો સામનો કરવા માટે કોઈપણ પરિસ્થિતિમાં તૈયાર છે.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની અરટ્ટાઈ ચેનલ ફોલો કરો
સ્વદેશી શસ્ત્રોની થશે સૌથી મોટી કસોટી
‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય “આત્મનિર્ભર ભારત મિશન” (Atmanirbhar Bharat Mission) હેઠળ વિકસિત સ્વદેશી સંરક્ષણ પ્રણાલીઓનું ક્ષેત્ર-સ્તરીય પરીક્ષણ કરવાનો છે.
‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ દરમિયાન, ભારતીય સૈનિકો અનેક મેક-ઈન-ઈન્ડિયા (Make in India) શસ્ત્ર પ્રણાલીઓનો ઉપયોગ કરશે, જે મુખ્યત્વે નીચે મુજબ છે:
- ટી-90 ભીષ્મ (T-90 Bhishma) અને અર્જુન ટેન્ક (Arjun Tank)
- ધ્રુવ હેલિકોપ્ટર (Dhruv Helicopter) અને લાઈટ કોમ્બેટ હેલિકોપ્ટર (Light Combat Helicopter) ‘પ્રચંડ’ (Prachand)
- આકાશ (Akash) અને બ્રહ્મોસ (Brahmos) મિસાઈલ સિસ્ટમ્સ (Missile System)
- ડ્રોન-આધારિત સર્વેલન્સ અને આર્ટિફિશ્યલ ઈન્ટેલિજન્સથી સજ્જ કમાન્ડ સિસ્ટમ્સ
સંરક્ષણ મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર, “આ ‘ત્રિશૂલ’ યુદ્ધાભ્યાસ દરમિયાન સ્વદેશી પ્રણાલીઓ સંકલિત યુદ્ધ પરિસ્થિતિઓમાં કેટલી અસરકારક સાબિત થાય છે તે ચકાસવામાં આવશે.”
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
ઓપરેશન સિંદૂરની સફળતા પછી નવું પગલું
છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓમાં, ભારતે ઓપરેશન સિંદૂર (Operation Sindoor) હેઠળ પાકિસ્તાનના (Pakistan) સરહદ પારના આતંકવાદના (Terrorism) પ્રયાસોને સંપૂર્ણપણે નિષ્ફળ બનાવ્યા છે. ભારતે તે ઓપરેશનમાં સ્વદેશી શસ્ત્રો અને રડાર ટેકનોલોજીનો સફળતાપૂર્વક ઉપયોગ કર્યો હતો.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની અરટ્ટાઈ ચેનલ ફોલો કરો
સંરક્ષણ નિષ્ણાતો માને છે કે ‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસ એ જ વ્યૂહાત્મક વિચારસરણીનું આગળનું ચરણ છે, જ્યાં ભારત માત્ર સરહદ સુરક્ષાને મજબૂત નથી બનાવી રહ્યું પરંતુ “થિયેટર કમાન્ડ સ્ટ્રક્ચર” (Theater Command Structure) તરફ પણ ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે. આ કમાન્ડ સ્ટ્રક્ચર ત્રણેય સેનાઓ વચ્ચે એકીકૃત નિર્ણય લેવાની ક્ષમતાને સક્ષમ બનાવશે, જેનાથી ભવિષ્યની યુદ્ધ પરિસ્થિતિઓમાં ઝડપી અને વધુ સચોટ પ્રતિક્રિયા આપી શકાય.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો
આ યુદ્ધાભ્યાસ અસામાન્ય સ્તરનો હશે – સાયમન
આંતરરાષ્ટ્રીય સેટેલાઇટ ઈમેજરી વિશ્લેષક ડેમિયન સાયમને (Damien Symon) તેમના X હેન્ડલ પર કેટલાક ફોટાઓ શેર કર્યા છે, જેમાં ભારત દ્વારા જારી કરાયેલ NOTAM ચેતવણીનું પ્રાદેશિક સીમાંકન દર્શાવવામાં આવ્યું છે.
India has issued a notification for a Tri-Services Exercise along its western border with Pakistan, the chosen area & scale of activity are unusual
— Damien Symon (@detresfa_) October 24, 2025
Date | 30 October- 10 November 2025 pic.twitter.com/IsDdLs0x0k
તેમણે વિશ્લેષણ કર્યું કે આ એક “વિશાળ સંયુક્ત ઓપરેશન” તરફ ઈશારો કરે છે, કારણ કે આટલી ઊંચાઈ અને અવકાશના એરસ્પેસ રિઝર્વનો ઉપયોગ સામાન્ય રીતે ફક્ત સંપૂર્ણ લશ્કરી જમાવટ અથવા યુદ્ધ-સિમ્યુલેશન દરમિયાન જ થાય છે.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની અરટ્ટાઈ ચેનલ ફોલો કરો
આનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે આ ‘ત્રિશૂલ’ (Trishul) યુદ્ધાભ્યાસમાં, ભારત દુશ્મનના ડ્રોન (Drone), મિસાઈલ (Missile) અથવા જેટ હુમલા (Jet Attack) જેવા આકાશમાંથી સંભવિત જોખમોનો સામનો કરવા માટે તેની તૈયારીઓનું પ્રદર્શન કરશે.
અહીં ક્લિક કરી દેવલિપિ ન્યુઝની વોટ્સએપ ચેનલ ફોલો કરો