ઈસરો (ISRO)એ બે ઉપગ્રહોને જોડવા સંબંધિત સ્પેસ ડોકીંગ પ્રયોગ (SPADEX) કરવામાં મોટી સફળતા હાંસલ કરી છે. SPADEX એ બે નાના ઉપગ્રહોનો ઉપયોગ કરીને અવકાશયાનના જોડવા, ડોકીંગ અને અનડોકીંગ માટે જરૂરી ટેકનોલોજી વિકસાવવા અને દર્શાવવા માટે રચાયેલ નોંધપાત્ર પ્રોજેક્ટ છે.
ઈસરોનું મહત્વાકાંક્ષી મિશન
ઈન્ડિયન સ્પેસ રિસર્ચ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ISRO) એ ગુરુવારે જણાવ્યું હતું કે તેણે તેના મહત્વાકાંક્ષી સ્પેસ ડોકિંગ એક્સપેરિમેન્ટ (SPADEX) દરમિયાન ઉપગ્રહો વચ્ચેના વિચલનને દૂર કર્યું છે અને અવકાશયાનને એકબીજાની નજીક લાવવા માટે ધીમા વિચલન મુદ્રામાં રાખ્યા છે. ઈસરો (ISRO) ના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રયોગ શુક્રવારથી શરૂઆતની સ્થિતિમાં પહોંચવાની આશા છે.
SpaDeX Docking Update:
— ISRO (@isro) January 9, 2025
The drift has been arrested and spacecrafts put in a slow drift course to move closer to each other. By tomorrow, it is expected to reach initialisation conditions.#SPADEX #ISRO
સ્પેસેક્સ પ્રયોગ સ્પેસ ડોકિંગમાં ભારતની ક્ષમતાઓને આગળ વધારવા માટે એક સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે. સ્પેસ ડોકીંગ એ ભાવિ અવકાશ મિશન માટે નિર્ણાયક ટેકનોલોજી છે, જેમાં સેટેલાઇટ સર્વિસિંગ, સ્પેસ સ્ટેશન ઓપરેશન્સ અને આંતરગ્રહીય મિશનનો સમાવેશ થાય છે.
ભારત સ્પેસ ડોકિંગ ટેક્નોલોજી ધરાવતો વિશ્વનો ચોથો દેશ બન્યો.
PSLV C60 રોકેટે બે નાના ઉપગ્રહો – SDX01 (ચેઝર) અને SDX02 (ટાર્ગેટ) અને 24 પેલોડ સાથે શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરના પ્રથમ લોન્ચપેડ પરથી અવકાશ તરફ પ્રયાણ કર્યું હતું. પ્રક્ષેપણ પછી લગભગ 15 મિનિટ પછી, લગભગ 220 કિગ્રા વજનના બે નાના અવકાશયાન 475 કિમીની વૃત્તાકાર ભ્રમણકક્ષામાં છોડવામાં આવ્યા હતા.
શા માટે ડોકિંગ એટલું મહત્વનું છે?
ઈસરો (ISRO) ના જણાવ્યા મુજબ, SPADEX મિશન બે નાના અવકાશયાનનો ઉપયોગ કરીને ઇન-સ્પેસ ડોકિંગનું નિદર્શન કરવા માટે ખર્ચ-અસરકારક તકનીકી પ્રદર્શન મિશન છે. આ ટેક્નોલોજી ભારતની અવકાશ મહત્વાકાંક્ષાઓ જેવી કે ચંદ્ર પર માનવ, ચંદ્ર પરથી નમૂના લાવવા, ભારતીય અવકાશ સ્ટેશન (BAS)નું બાંધકામ અને સંચાલન વગેરે માટે જરૂરી છે.