દેશના પ્રથમ વડાપ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નેહરુના પત્રોને લઈને વિવાદે જોર પકડ્યું છે. વડાપ્રધાનના સંગ્રહાલય અને પુસ્તકાલયે માંગણી કરી છે કે દેશના પૂર્વ વડાપ્રધાન પંડિત નેહરુના અંગત પત્રો જે સોનિયા ગાંધી દ્વારા લેવામાં આવ્યા હતા તે પરત કરવામાં આવે. આ અંગે મ્યુઝિયમે રાહુલ ગાંધીને પત્ર લખ્યો છે. આ પત્રો સોનિયા ગાંધીએ 2008માં યુપીએ સરકારના કાર્યકાળ દરમિયાન મંગાવ્યા હતા. વડાપ્રધાનના સંગ્રહાલય અને પુસ્તકાલય પીએમએમએલના સભ્ય રિઝવાન કાદરીએ આ પત્રો પરત કરવા માટે લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધીને પત્ર લખ્યો છે.
આ દસ્તાવેજોને ‘ભારતીય ઈતિહાસનો મહત્વનો હિસ્સો’ ગણાવતા કાદરીએ તે પત્રો મ્યુઝિયમને પરત કરવાની અપીલ કરી છે. આ પત્રમાં કાદરીએ રાહુલ ગાંધીને સોનિયા ગાંધીને આપેલા પત્રો, ફોટો કોપી અને ડિજિટલ કોપી પરત કરવાની અપીલ કરી હતી. આ પહેલા મ્યુઝિયમે સપ્ટેમ્બરમાં સોનિયા ગાંધીને પત્ર પણ લખ્યો હતો.
આ અંગત પત્રોને ખૂબ જ ઐતિહાસિક માનવામાં આવે છે. અગાઉ આ પત્રો જવાહરલાલ નેહરુ મેમોરિયલ પાસે હતા, જે વર્ષ 1971માં નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ અને લાઈબ્રેરીને આપવામાં આવ્યા હતા. હવે આ નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ અને લાઈબ્રેરીને પ્રધાનમંત્રી મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ અને લાઈબ્રેરી તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આ પત્ર નહેરુના પત્રો અને અન્ય દસ્તાવેજો ધરાવતા 51 બોક્સ સાથે સંબંધિત છે જે કથિત રીતે સોનિયા ગાંધીની સૂચના પર 2008માં મ્યુઝિયમમાંથી બહાર કાઢવામાં આવ્યા હતા. જેમાં નેહરુએ એડવિના માઉન્ટબેટનને લખેલા પત્રોનો પણ સમાવેશ થાય છે.
શું સોનિયા ગાંધી પાસે છે આ દસ્તાવેજો?
રિઝવાન કાદરીએ લખ્યું છે કે આ દસ્તાવેજોમાં પંડિત નેહરુ અને લેડી એડવિના માઉન્ટબેટન, જયપ્રકાશ નારાયણ, પદ્મજા નાયડુ અને અન્ય અગ્રણી હસ્તીઓ વચ્ચેના પત્રવ્યવહારનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે આરોપ લગાવ્યો કે આ દસ્તાવેજો સોનિયા ગાંધી પાસે છે અને રાહુલ ગાંધીને તે પત્રોની અસલ નકલો પરત કરવા અથવા ડિજિટલ નકલો પ્રદાન કરવા વિનંતી કરી છે. આ પહેલા કાદરીએ સપ્ટેમ્બર 2024માં સોનિયા ગાંધીને પણ પત્ર લખ્યો હતો પરંતુ હજુ સુધી તેનો કોઈ ઉત્તર મળ્યો નથી.
સંશોધકો માટે મહત્વપૂર્ણ..
રિઝવાન કાદરી સ્વયં પ્રસિદ્ધ ઈતિહાસકાર છે. તેમણે આ દસ્તાવેજો પરત કરવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ પત્રો 1971માં નેહરુ મેમોરિયલ મ્યુઝિયમ જે હવે વડાપ્રધાનના સંગ્રહાલય તરીકે ઓળખાય છે તેને સોંપવામાં આવ્યા હતા. તેમનું માનવું છે કે વિદ્વાનો અને સંશોધકો માટે આ દસ્તાવેજોનો અભ્યાસ અને ડિજિટાઈઝેશન જરૂરી છે.
આ વિવાદ પર ભાજપે શું કહ્યું?
ભાજપના સાંસદ સંબિત પાત્રાએ આ વિવાદ પર કોંગ્રેસ પર તીક્ષ્ણ સવાલો ઉઠાવ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે આ પત્રોમાં એવું શું છે જે ગાંધી પરિવાર નથી ઈચ્છતો કે દેશની જનતાને ખબર પડે. પાત્રાએ દાવો કર્યો હતો કે સોનિયા ગાંધીએ 2008માં મ્યુઝિયમમાંથી 51 બોક્સ હટાવવાનો આદેશ આપ્યો હતો, જેમાં નહેરુના પત્રો હતા. તેમણે રાહુલ ગાંધીને પૂછ્યું કે શું તેઓ તેમની માતાને આ દસ્તાવેજો પરત કરવાની અપીલ કરશે.
#WATCH | BJP MP Sambit Patra says, "…Earlier, the letters written by Nehru ji to all leadars across the world were kept here. Later, we came to know that 51 cartons of letters that were written by Nehru ji to Edwina Mountbatten, Jayaprakash Narayan and several others were taken… pic.twitter.com/5gbOvOYfjt
— ANI (@ANI) December 16, 2024
આ પત્રો કેમ દૂર કરવામાં આવ્યા?
સંબિત પાત્રાએ એમ પણ કહ્યું કે જ્યારે 2010માં દસ્તાવેજોને ડિજિટાઇઝ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો, ત્યારે સોનિયા ગાંધીએ આ પત્રો કેમ હટાવ્યા? કોંગ્રેસ પર પારદર્શિતાના અભાવનો આરોપ લગાવતા તેમણે કહ્યું કે પંડિત નેહરુએ લેડી એડવિના માઉન્ટબેટન અને અન્યોને શું લખ્યું હતું તે જાણવાનો જનતાને અધિકાર છે.
હાલ આ સમગ્ર મામલો ચર્ચામાં છે. પીએમ મ્યુઝિયમનું કહેવું છે કે આ દસ્તાવેજો સાર્વજનિક સંપત્તિ છે અને તેના સંરક્ષણ અને અભ્યાસ માટે તેને મ્યુઝિયમમાં પરત કરવામાં આવે તે જરૂરી છે. હવે જોવાનું એ રહે છે કે કોંગ્રેસ અને ગાંધી પરિવાર આ મુદ્દે શું વલણ અપનાવે છે.